Op 2 augustus haalt Rutte Ruud Lubbers in. Zo ongeveer alle fractievoorzitters hebben een zekere bewondering voor Mark Rutte, binnenkort de langstzittende premier van Nederland, de man die met alles en iedereen zaken kan doen. Zijn lenigheid is ook zijn zwakte. ‘Soms denk ik: wat vind je nou zélf?’
Lilian Marijnissen (SP) noemt Rutte ‘een zzp’er in de politiek’, iemand die de kunst van het debatteren ‘tot in de puntjes’ beheerst. “Dan wil ik het hebben over de neoliberale ordening van de economie, iets fundamenteels, dat er voor zorgt dat mensen financieel het einde van de maand niet halen terwijl bedrijven grote winsten boeken. En dan antwoordt de premier: ‘In zo’n land zou ik ook niet willen wonen’. Hij doet dat slim. Rutte wijt alle problemen aan de uitvoering, nooit aan het beleid an sich. Zo kom je nooit tot een ideologische ideeënstrijd.”
Kompas
Het is veelgehoorde kritiek, dat Rutte tijdens het premierschap is blijven hangen in zijn vorige baan, als personeelschef van Unilever. Het is zijn kracht en zijn zwakte, vindt Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de ChristenUnie. “Hij doorziet precies wie hij voor wat nodig heeft. En die gunt hij dan ook iets. Maar daar zit ook mijn moeite met hem. Hij wekt geregeld de indruk dat hij blij is dát er iets is besloten, meer dan wát er is besloten. Als politicus, en zeker als premier, heb je een kompas nodig. Je doel kan niet zijn de boel een beetje bij elkaar houden. Soms denk ik: wat vind je nou zélf?”
Groet, Mark
Zijn flexibiliteit, zegt SGP-leider Kees van der Staaij, combineert Rutte met uitstekend relatiebeheer. “De premier is buitengewoon goed in het onderhouden van contacten.” Zo kreeg Jan Paternotte op de eerste dag van het fractievoorzitterschap van D66, begin dit jaar, een sms: ‘Gefeliciteerd, laten we snel koffie drinken. Groet, Mark’. Paternotte zag het over het hoofd tussen de honderden felicitaties die hij ontving, het kwam van een voor hem nog onbekend nummer. Een dag later hing het ministerie van algemene zaken aan de lijn, waarom Rutte geen antwoord had gekregen.
Een andere Rutte
De vraag is hoe lang Rutte nog mee kan als premier. Zelf grapte hij nog niet zo lang geleden dat hij inmiddels ongeveer over de helft van zijn ambtstermijn is. En al vaker gaf hij te kennen nog niet aan stoppen te denken.
Toch zien de fractievoorzitters een andere Rutte dan voorheen. De premier oogt vaak moe, geprikkeld. Aanvallen doet hij minder af met een kwinkslag, vaker gaat hij er recht tegenin. Het is niet goed als iemand zo lang op een post zit, vindt Paternotte. D66-partijleider Sigrid Kaag stelde eerder voor om het premierschap te beperken tot twee termijnen.
Uit: Niels Markus, Bart Zuidervaart, Mark Rutte: politiek lenig, zonder kleur op de wangen, in: Trouw 26 juli 2022
