Wie niet kan ontbreken in de schets van het politiek klimaat in Nederland richting verkiezingen voor de Provinciale Staten en de Eerste Kamer? Naarmate hij langer blijft ‘zitten’ wordt hij steeds meer beschimpt. En geprezen, maar dan vooral in het buitenland waar hij als minister-president voor een klein land als het onze groot aanzien geniet.
De grofheid gericht op de persoon Mark Rutte kent geen grenzen.
Drol
Deze, van Jan Kuitenbrouwer in HPDeTijd blijft sedert 29 december 2021 ongewild ook bij mij hangen: ‘Mark Rutte. Hij is als een drol in een slecht functionerend toilet, hoe vaak je ook doortrekt, hij komt telkens weer boven drijven’.
Eén keer nam ik het als mens tussen de mensen voor hem op. Als demissionair minister-president van Nederland twitterde Rutte op 14 mei 2021 dat hij zeer bezorgd is over het aanhoudende geweld in Israël en Gaza. ‘Het is onacceptabel dat Hamas willekeurig raketten op de burgerbevolking afvuurt’, luidde zijn boodschap.
Stront
Schrijfster Carmen Felix die op dat moment al meer dan 60.000 tweets de wereld in had gestuurd, reageerde onmiddellijk. Rutte had hij dit niet hoeven tweeten: ‘Iedereen wist al dat je een gewetenloze zak stront bent.’
Waarop ik aan deze ‘auteur die werkt zoekt’ berichtte dat ik haar signaal vond getuigen van een weinig analytische houding. En eerlijk gezegd: ook respectloos.
Shit
Binnen een paar seconden kreeg ik antwoord: ‘Opdonderen opa’. Waarna ik direct geblokkeerd werd door de schrijfster van een boek ‘over alle vermoeiende shit waar je als dertiger geheid tegenaan loopt’.
Miele
Waarom je toch een zekere bewondering voor hem kunt hebben als je het iets breder wilt zien dan strontjaloers zijn en schijtgraag zijn baan willen overnemen om vervolgens nog zelf 10 jaar te kunnen poepen? ’t Is bij hem net als in de commercial over de allerbeste wasautomaat die zeker 15 jaar meegaat, op den duur goedkoper is dan de concurrent en – 40 jaar geleden, toen al – beduidend minder stroom verbruikt terwijl de hele was schoon wordt: Miele, er is geen betere.
‘Miele, er is geen betere’.
Laat het alternatief voor Rutte en voor de VVD-leider opstaan. Degene die dankzij een even sterke gezondheid, onverwoestbare werklust, enorm optimistisch karakter, uitstekende sociale eigenschappen en ongekende flexibiliteit in denken minstens zo stabiel werkt als de Miele wasautomaat van vroeger. Inclusief zeep. Degene die gegeven de schaal van ons land de Kamer als gemeenteraad van nog niet eens de agglomeratie Londen met gemak aankan en op het internationale toneel alom wordt gerespecteerd. En die getrouwd is met Nederland.
Avond
Zoals bekend zal Rutte, toch al niet behept met visie, de laatste zijn die zichzelf profetische gaven toedicht. Men is eerder geneigd iets van een vreemde dan van een bekende aan te nemen. En het barst in dit land al van de jaloerse profeten. Maar het is in deze tijd al heel wat als we elke dag weer de avond halen en dat er na de nacht weer een nieuwe dag is. Met zo’n premier.
Lees hieronder terug vanaf 2015:
Hello, i’m Mark!
Winston Churchill zei ooit van zijn voorganger David Lloyd George: ‘Hij was een charmeur die de schors van een boom af kon vleien.’ Het had over Mark Rutte kunnen gaan, weet Vrij Nederland:
De man die altijd zijn telefoon opneemt, die elk sms’je binnen een kwartier beantwoordt, die net zo makkelijk met de PVV als met de PvdA regeert en ondertussen ook alle lijnen met mogelijke nieuwe coalitiepartners openhoudt.
Hij kweekt er goodwill mee en het zorgt ervoor dat zijn politieke tegenstanders wel te hoop lopen tegen zijn beleid maar het hem persoonlijk altijd weer vergeven. Zelfs bij de PVV en de SP noemen ze Mark Rutte een ‘aardige vent’. Jort Kelder over zijn jeugdvriend: ‘Hij is de ideale premier voor deze tijd. Mark heeft al jaren geleden gezien dat de grote politieke partijen door de ontzuiling en individualisering hun vanzelfsprekende machtsbasis verliezen. Dat vraagt om een premier die met iedereen zaken kan doen. Als iemand dat kan, is hij het.’
De energieke Rutte schakelt snel. Als een minister hem in het Torentje vertelt over dreigende onenigheid met een collega, belt hij meteen die andere minister: ‘Ik zet je even op de speaker. Kunnen jullie dit samen oplossen?’
VN 22 april 2015 – Thijs Broer en Max van Weezel: ‘Hello, i’m mark!’
Nederland is een tof land
De televisie in het Torentje staat aan op teletekstpagina 101. Er verschijnt een nieuw bericht: ‘Nobelprijs voor Nederlander Feringa’. ,,Wat ontzettend gaaf! Zie je nou wel dat Nederland een tof land is!” roept Mark Rutte in het Algemeen Dagblad.
Het past precies in het straatje van de VVD-premier. Hij predikt optimisme in een persoonlijk verkiezingsprogramma dat hij vandaag presenteert: ‘De volgende stap. Mijn ambitie, mijn plan’. Hij zegt tegen de kiezers dat als ze hem nog een keer in het Torentje stemmen, hij zal ‘vechten’ om hun zorgen weg te nemen. (…)
U maakt zich druk om de Nederlandse identiteit. Wat is die volgens u?
,,Dat staat in onze grondwet. We hebben in Nederland eerlijke kansen voor iedereen. Ongeacht je geloof, sekse, seksuele geaardheid of huidskleur. We hebben scheiding van kerk en staat en vrijheid van meningsuiting. En nu komt het: steeds meer mensen zijn bang dat onze samenleving verandert en we concessies doen aan die waarden. Dat je als vrouw maar beter niet met een korte rok door een bepaalde straat kunt lopen. Dat is onacceptabel. Buitenstaanders die zich ergeren aan hoe wij het hier met elkaar geregeld hebben, moeten zich afvragen of ze wel in Nederland willen blijven. Als ze gaan, zal ik ze niet tegenhouden. Maar als je blijft en je past je aan, dan kun je het ver schoppen. Kun je burgemeester van Rotterdam worden.”
En als je blijft en je past je niet aan?
,,Als het aan mij ligt, waait er een andere wind de komende jaren. Weg met het integratiebeleid van de afgelopen dertig jaar en door op de weg zoals we die onder dit kabinet zijn ingeslagen. We gaan strakker normeren. Mijn boodschap aan vluchtelingen of derde generatie Turken of Marokkanen die moeite hebben met ons land, is: maak de afweging of je hier wilt blijven.”
AD 7 oktober 2016 – Jan Hoedeman en Hans van Soest: ‘De wereld moet jaloers op ons zijn’
Ongrijpbaar oliemannetje
Mark Rutte is een briljant politicus, dat heeft hij de afgelopen jaren overtuigend bewezen. Rutte toonde zich in al die jaren intelligent, flexibel en empathisch, vindt zelfs grote brombeer Maarten van Rossem:
Hij is benaderbaar en staat met iedereen in het politieke bedrijf op goede voet. Hij schermt zich niet af met een ijzeren garde van poortwachters en beschikt over een netwerk zonder weerga. Hij bewees zich als een zelfverzekerde, lenige en brutale debater, ook onder moeilijke omstandigheden. Hij opereerde meerdere malen op de rand van de afgrond, zonder zijn creativiteit en goede humeur te verliezen.
De minister-president is ook ‘eenvoudig’ gebleven – in Nederland altijd een nuttige eigenschap. Wat mij betreft is het ook een groot voordeel dat hij vrijgezel is. Daardoor worden we niet aanhoudend verveeld met irrelevante berichten over zijn vrouw en kinderen.
Misschien is Rutte dus wel precies de juiste man op de juiste plaats in het in toenemende mate versplinterde Nederlandse politieke systeem. Wie anders had dat systeem in de afgelopen jaren redelijk op de rails weten te houden?
Wie is Rutte eigenlijk? Heeft hij ergens een harde kern van overtuigingen, of is zijn politieke lenigheid een kwestie van intellectuele gemakzucht?, vraagt Maarten van Rossem zich nog af:
Ooit vertelde Arend Jan Boekestijn, toen VVD-Kamerlid, me licht geschokt dat Rutte nauwelijks serieuze politieke ideeën had. Is dat de schaduwzijde van zijn aanzienlijke talenten? Is hij niet meer dan een handige manipulator, altijd blij als het probleem van de dag is opgelost, maar zonder ideeën over de problemen van de volgende week?
Maarten! 18 november 2016 – Maarten van Rossem: Een ongrijpbaar oliemannetje
Baas van het spul
Rutte is van het overzichtelijke slag mensen. Een heel goede teamcaptain. Hij zorgt dat dingen niet blijven liggen en verzuren, noteert het Algemeen Dagblad:
Zelf is VVD-leider Rutte tekstvast over zijn rol: hij is de ‘baas van het spul’ (lees: kabinet). En ook dat is ‘gewoon een baan’. ,,We makelen en schakelen.” Geen ideologische muggenzifterij. Wat heet. ,,Bij het woord visie denk ik: ga naar de oogarts!”
Rutte is geen Ruud Lubbers, die graag ‘even’ meedacht. En ook geen Jan Peter Balkenende, die het moeilijk vond zijn CDA-pet af te zetten. Zijn ministers krijgen veel vrijheid en hij benadrukt al te graag dat hij minister van Algemene Zaken en niet van álle zaken is.
AD 26 oktober 2017 – Tobias den Hertog en Laurens Kok: Het nieuwste avontuur van rubberen Rutte
Visieloze krabbelaar of briljante marktkoopman
HP/DeTijd tapt in 2018 na het debat over het zich wel of niet herinneren van memo’s over afschaffing van de dividendbelasting, uit een ander vaatje:
Kijk Mark Rutte zitten, op enig moment tijdens het memo-debat van 26 april jongstleden. Ietwat onderuitgezakt, de armen breed gespreid over de houten afscheiding achter zijn stoel, hoofd omhoog, mond en kin vooruit: standje onverschillig.
Kijk ’m zitten, aan het einde van dat debat, de 26ste: zelfs de motie van afkeuring tegen hem deert hem amper. Hier zit geen premier van Nederland meer, maar een Romeinse keizer die zich stierlijk begint te vervelen. (…)
Rutte is volgens onderzoeker Reinout de Vries ook naarmate de bestuurlijke ervaring toeneemt, meer en meer in staat om complexe situaties het hoofd te bieden. Zo goed is hij daarin geworden, dat weinig hem nog kan verrassen of bedreigen. ‘Er is gewoon niet veel meer wat heel erg moeilijk voor hem is.’
HP/deTijd 3 juli 2018 – Frans van Deijl: Visieloze krabbelaar of briljante marktkoopman
Tegen Rutte is geen kruid gewassen
Bijna acht jaar na zijn aantreden, en op de dag dat de Tweede Kamer met zomerreces gaat, mag het misschien nog wel eens gezegd worden: Mark Rutte is echt een voortreffelijke premier, schrijft de Volkskrant met een knipoog:
(…) Mocht hij al gebreken hebben, dan zijn die van het onzelfzuchtige soort: de neiging gebreken van zijn getrouwen met de mantel der liefde te bedekken en hen tot ver voorbij hun houdbaarheid in bescherming te nemen. Geleidelijk heeft het Binnenhof zich er bij neergelegd: tegen Rutte is geen kruid gewassen.
Ik ken zijn vluchtheuveltjes, zei een oppositieleider laatst, na weer een debat over de dividendbelasting. Eerst: ik kan daar niks over zeggen vanwege artikel 67. Dan: u mag daar niks over zeggen vanwege het landsbelang. Vervolgens: hier moet ik u toch wijzen op de internationale context, die mij wellicht wat scherper voor ogen staat. Helpt dat nog niet, dan begint hij – zoals Jesse Klaver overkwam – over een eikeltjespyjama of een dikke BMW.
Die vluchtheuvels blijken niet te demonteren. Ze zijn opgetrokken uit dossierkennis, welsprekendheid en monomanie. De precisie van Asscher, de ironie van Buma, de gespeelde nonchalance van Dijkhoff, de woede van Wilders, de ambities van Klaver, het Latijn van Baudet – alles ketst er op af zonder sporen achter te laten.
Noteer maar vast: zomer 2022, want dan zit hij langer dan Lubbers: premier Rutte beraadt zich op zijn toekomst; Binnenhof totaal van slag.
Volkskrant 5 juli 2018 – Ariejan Korteweg: Tegen Rutte is geen kruid gewassen
Haagse binnenbrandjes
Mark Rutte reist zonder horloge. Wel heeft hij twee telefoontjes. De beige iphone springt automatisch naar de lokale tijd. De nog kleinere zwarte Nokia blijft op de Nederlandse staan en is voor het permanente overleg met Den Haag, weet Elsevier Weekblad.
Ook op 10.000 kilometer afstand bestuurt premier Mark Rutte (VVD) zijn land. ‘Telkens spelen dingetjes op,’ zegt hij over de Haagse binnenbrandjes. Dan trekt hij zich even terug en geeft via de zwarte Nokia instructies.
In Bogotá wordt ‘excelentisimo Maik Roet’ met alle egards ontvangen. De Colombiaanse luchtmacht vliegt hem naar de frontlinie van de recente burgeroorlog, waar het nog zo gevaarlijk is dat een ambulance meerijdt in een zwaarbewapend konvooi. Langs het traject staat om de honderd meter een soldaat met semi-automatisch geweer.
Rutte sjouwt achter Marcial Urtado (58) aan een berg op om diens 3 hectare yucca en maracuja te bekijken. Een half etmaal eerder debatteerde hij in de Tweede Kamer over pensioenen. Vergeleken bij president Duque stelt Rutte zich in Haagse onderhandelingen niet zo dwingend op. ‘Status kan niet meer. Ruud Lubbers had met twee coalitiepartijen honderd zetels. Als ik een beetje binnenkom met “Ik ben het mannetje”, lacht iedereen zich rot.’
‘In het huidige tijdsgewricht moet een premier constant schakelen en mensen bij elkaar brengen. Inhoudelijk kan ik overal bovenop gaan zitten. Ik heb over alle dossiers een opvatting en al naar gelang het onderwerp laat ik mijn opvatting zwaar doorklinken. Of soms niet, als ik puur moet faciliteren. Anders komt er niks tot stand. (…) Prestige is niet mijn ding. Ik heb maar één taak en dat is krassen verzamelen.’
EW 13 december 2018 – Eric Vrijsen: Mark Rutte
Gewoon in het Torentje
Je kon de klok op gelijk zetten, ziet Vrij Nederland door de jaren heen: zodra Mark Rutte iets positiefs zei over het belang van de Europese samenwerking klonk het koor van speculanten: zie je wel, een open sollicitatie!
Opeens hoor je die mensen niet meer, die jarenlang riepen dat Rutte alleen maar uit was op een baantje in Europa. Rutte blijft gewoon in het Torentje, zoals hij altijd heeft gezegd. (…)
Daar komt nog bij dat Rutte na bijna negen jaar premierschap nog geen spoor van slijtage vertoont. Waar zijn voorganger Jan Peter Balkenende in zijn laatste jaren steeds moeizamer functioneerde, afgeschermd door een ijzeren ring van adviseurs, en Wim Kok zich als premier van zijn tweede Paarse kabinet steeds stuurser begon te gedragen, doet Rutte zijn werk nog altijd met onverwoestbare energie en zichtbaar plezier, alsof hij nog maar net begonnen is.
VN 26 juli 2019 – Thijs Broer: Niks geen Europa voor Mark Rutte
Rutte gaat Drees voorbij
Een Duracell-konijntje, noemen sommigen hem. Rutte is volgens het Algemeen Dagblad de man die altijd minder moe is dan de rest. Die nachten kan doorhalen, van hot naar her vliegt en op meerdere schaakborden tegelijk speelt.
Die – zoals recent – zo uit het vliegtuig stapt om daarna goedgehumeurd door te gaan naar de Tweede Kamer voor een debat over zeventig burgerdoden in Hawija waarin hij vol bravoure tegen de oppositie roept: ‘Het is een kwestie van vertrouwen. Het is de vraag of u mij gelooft. Zo niet, ga ik iets anders doen. Zo ja, dan blijf ik.’
Die uitspraak zegt iets over zijn zelfvertrouwen, maar ook over de lichtheid waarmee hij in het leven staat. Hij is niet zijn baan geworden. Hij geeft niet om prestige. ‘Bezit is ballast’, is zijn credo. Hij heeft geen duur huis, geen dure auto. Declareert nooit iets. Zelfs zijn politieke tegenstanders noemen hem onkreukbaar. (…)
Wie al langer met hem werkt, heeft hem zien veranderen. Rutte is meer en meer een procesmanager geworden. Dat moet ook wel om een stabiel landsbestuur in de benen te houden in een versplinterd politiek landschap. Waarin een kabinet moet regeren zonder meerderheid in het parlement. Stabiliteit in het landsbestuur, daar zorgt de VVD voor. Rutte is de man die de boel bij elkaar houdt. (…)
AD 3 januari 2020 – Jan Hoedeman en Hans van Soest: Eenzame maanden….
Rutte over ‘systemisch’ racisme
Na jarenlang de discussie over racisme te hebben ontweken bekent Mark Rutte nu dat ook in Nederland ‘systemische problemen’ rond racisme bestaan.
Het was, aldus Thijs Broer in VN, een hele bekentenis voor een man die jarenlang had geweigerd zich uit te spreken over de zwaar omstreden Zwarte Piet-traditie en het bijbehorende onverholen racisme, zelfs toen pro-Piet-activisten snelwegen blokkeerden. (…)
Tijdens het Kamerdebat een dag later bekende Rutte dat hij persoonlijk anders was gaan denken over Zwarte Piet, maar concrete ideeën over het aanpakken van wat hij ‘systemisch’ racisme noemt bleven uit.
VN 5 juni 2020 – Thijs Broer: Eindelijk spreekt Rutte zich uit tegen racisme, nu de daden nog
Mark, de onaantastbare
Tien jaar Rutte als minister-president – op mij maakte hij de meeste indruk toen hij aan het begin van de coronacris in maart 2020 de ‘intelligente lockdown’ afriep, schrijft Frans van Deijl in HP/DeTijd:
Hier stond geen stoere bink voor de bühne die allerlei on-Nederlandse maatregelen ging verkondigen, die dreigde de taal van de vuist te spreken indien men niet gehoorzaamde.
Nee, hier stond een kalme vader die ook amper wist wat hem overkwam, die niet ijzerenheinig vasthield aan zijn besluiten (scholen konden van hem openblijven, maar als leraren anders wilden, dan sloten de deuren alsnog), die vanwege de onbekendheid van de materie vertrouwde op de wetenschap (op wie anders?), die een buitenstaander in huis haalde (de Pvda’er Van Rijn) omdat die nu eenmaal de beste was op zijn vakgebied, die intussen zijn moeder verloor maar dat verzweeg, die kortom onder alle omstandigheden de rust bewaarde.
Natuurlijk is er veel verkeerd gegaan, en dat zal ook nog even voortduren. Zijn appèl om vooral onze eigen verantwoordelijkheid te nemen (‘ik ben geen dictator’), aan het einde van de zomer, was misschien wat veel gevraagd van een intussen op drift geraakte meute die erom vroeg en vraagt met harde hand te worden aangepakt.
HP/DeTijd 29 september 2020 – Frans van Deijl, Mark, de onaantastbare
Heldere opvatting van Rutte
Mark Rutte wordt wel een man zonder visie genoemd. Maar naar wat Mark Rutte in de tien jaar ná zijn aantreden zei en wat zijn kabinetten deden, ziet een heldere opvatting van hoe hij Nederland wilde veranderen, schrijft NRC:
Mensen moesten het vooral zélf gaan doen. Zelfredzamer worden, zélf geluk nastreven. Rutte verklaarde die overgang vooral als een onomkeerbare maatschappelijke trend die door de overheid bijgebeend moest worden – niet als een politieke keuze. ‘Eerst is er de verandering in de samenleving en bij mensen, dus de mogelijkheden en de behoefte om meer zelf te doen. En het beleid richt zich daarnaar. In die volgorde’, zei hij in 2013.
Het idee van eigen verantwoordelijkheid heeft een lange geschiedenis, en niet alleen een liberale, zo haalt NRC opnieuw Rutte aan: ‘De verantwoordelijke samenleving was het centrale concept van het CDA in de jaren tachtig. De christen-democraten zagen hoe burgers passiever werden door de verzorgingsstaat en hoe de maatschappelijke verbanden erodeerden. Hun analyse was: als we de verzorgingsstaat terugdringen, komt er vanzelf meer maatschappelijk initiatief.’
Rutte was niet de enige die het evangelie van de zelfredzaamheid predikte, integendeel: alle middenpartijen gingen rond 2014 hetzelfde verhaal vertellen over ‘eigen kracht’ en ‘samenredzaamheid’ – Rutte regeerde met al die middenpartijen.
NRC 2 oktober 2020, Mark Lievisse Adriaanse en Floor Rusman: Van Rutte moeten mensen het zélf doen
Te hoge verwachting
HP/DeTijd over de felle reacties op de corona-maatregelen en de hoge verwachting van de minister-president:
Het liefst, lijkt het wel, zouden wij willen dat onze ministers zelf onfeilbare virologen waren. Dat ze leunen op het RIVM wordt ze al kwalijk genomen. En dat het RIVM zelf ook niet onfeilbaar is, omdat wij nu eenmaal met een nieuw, onbekend virus te maken hebben, wil ook maar niet indalen. (…)
De eigen verantwoordelijkheid, waar het kabinet naar verwijst, heeft tot hysterisch gedrag geleid, verpersoonlijkt in de figuur van Willem Engel die is neergedaald om ons, onwetenden, de apocalyptische weg te wijzen. (…)
Rutte is geen socioloog, geen psycholoog en geen viroloog, maar geef die man een verrekijker, zodat hij het schip van staat als een ware kapitein Iglo door deze branding loodsen kan. Wij, eenvoudige Nederlanders, zouden hem daarvoor heel dankbaar zijn.
HP/De Tijd 21 augustus 2020 – Max Pam: De minister-president wordt geacht op alles een antwoord te weten
Beste Mark Rutte
Zo beginnen Sander Heijne en Hendrik Noten in VN een Open brief aan Mark Rutte bij zijn 10-jarige jubileum als premier van Nederland:
Het is een indrukwekkend cv, wij doen het u niet na. En toch, het is geen politieke nalatenschap waar begeesterde geschiedenisleraren onze achterkleinkinderen vol vuur over zullen vertellen.
U heeft ons Nederlanders bij herhaling op het hart gedrukt dat u geen heil ziet in grote visies. U bent een manager, en de afgelopen tien jaar heeft uw premierschap vooral in het teken gestaan van het beschermen van gevestigde belangen en de voortzetting van de politiek-economische status quo.
Ondertussen doet de markt uit eigen beweging weinig tot niets aan de existentiële ramp die ons bij ongewijzigd beleid allemaal boven het hoofd hangt: de opwarming van onze planeet. De plaats die u zult innemen in de geschiedenis zal bovenal worden bepaald door de besluiten die u neemt voor de volgende generaties. Niet wij, maar zij bepalen hoe de geschiedenis over ons − en u − zal oordelen. (…)
Sinds u in 2010 campagne voerde met de slogan ‘Windmolens draaien op subsidie’, heeft u gelukkig een enorme ontwikkeling doorgemaakt. (…)
De wetenschap laat er geen twijfel over hoeveel tijd we nog hebben om de grootste klimaatrampen te voorkomen: tien jaar. (…) De mate waarin wij ons het komende decennium ook daadwerkelijk inspannen de sociale, duurzame, samenleving te realiseren, wordt allesbepalend voor het oordeel dat de geschiedenis over ons zal vellen.
Vrij Nederland 23 januari 2021, Sander Heijne en Hendrik Noten, Open brief aan Mark Rutte: ‘Zó verovert u die plek in de geschiedenisboeken’
Rutte duurt het langst
Op 2 augustus 2022 haalt Rutte Ruud Lubbers in. Zo ongeveer alle fractievoorzitters hebben een zekere bewondering voor Mark Rutte, de man die met alles en iedereen zaken kan doen, schrijft Trouw:
Lilian Marijnissen (SP) noemt Rutte ‘een zzp’er in de politiek’, iemand die de kunst van het debatteren ‘tot in de puntjes’ beheerst. “Dan wil ik het hebben over de neoliberale ordening van de economie, iets fundamenteels, dat er voor zorgt dat mensen financieel het einde van de maand niet halen terwijl bedrijven grote winsten boeken. En dan antwoordt de premier: ‘In zo’n land zou ik ook niet willen wonen’. Hij doet dat slim. Rutte wijt alle problemen aan de uitvoering, nooit aan het beleid an sich. Zo kom je nooit tot een ideologische ideeënstrijd.”
Kompas
Het is veelgehoorde kritiek, dat Rutte tijdens het premierschap is blijven hangen in zijn vorige baan, als personeelschef van Unilever. Het is zijn kracht en zijn zwakte, vindt Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de ChristenUnie. “Hij doorziet precies wie hij voor wat nodig heeft. En die gunt hij dan ook iets. Maar daar zit ook mijn moeite met hem. Hij wekt geregeld de indruk dat hij blij is dát er iets is besloten, meer dan wát er is besloten. Als politicus, en zeker als premier, heb je een kompas nodig. Je doel kan niet zijn de boel een beetje bij elkaar houden. Soms denk ik: wat vind je nou zélf?”
Groet, Mark
Zijn flexibiliteit, zegt SGP-leider Kees van der Staaij, combineert Rutte met uitstekend relatiebeheer. “De premier is buitengewoon goed in het onderhouden van contacten.” Zo kreeg Jan Paternotte op de eerste dag van het fractievoorzitterschap van D66, begin dit jaar, een sms: ‘Gefeliciteerd, laten we snel koffie drinken. Groet, Mark’. Paternotte zag het over het hoofd tussen de honderden felicitaties die hij ontving, het kwam van een voor hem nog onbekend nummer. Een dag later hing het ministerie van algemene zaken aan de lijn, waarom Rutte geen antwoord had gekregen.
Een andere Rutte
De vraag is hoe lang Rutte nog mee kan als premier. Zelf grapte hij nog niet zo lang geleden dat hij inmiddels ongeveer over de helft van zijn ambtstermijn is. En al vaker gaf hij te kennen nog niet aan stoppen te denken.
Toch zien de fractievoorzitters een andere Rutte dan voorheen. De premier oogt vaak moe, geprikkeld. Aanvallen doet hij minder af met een kwinkslag, vaker gaat hij er recht tegenin. Het is niet goed als iemand zo lang op een post zit, vindt Paternotte. D66-partijleider Sigrid Kaag stelde eerder voor om het premierschap te beperken tot twee termijnen.
Trouw 26 juli 2022 – Niels Markus, Bart Zuidervaart, Mark Rutte: politiek lenig, zonder kleur op de wangen
Klaas Salverda is politicoloog en communicatiewetenschapper en was 30 jaar journalist openbaar bestuur in Den Haag. Hij is auteur van Testament van de Pers over onze recente geschiedenis en de betekenis van richtingaanwijzers, opgetekend vanuit kranten.
