De Duitse kranten zijn de beste van Europa en misschien wel van de hele wereld. Wat een overdaad aan nieuws en commentaar, aan achtergrond, analyse, economie, sport en cultuur! Voor Nederlandse lezers is het haast te veel van het goede en de meeste jongeren zijn hier zelfs niet in staat om zo’n krant, al was die in het Nederlands, te lezen. Evenmin als literatuur of andere boeken.
Is lezen nog wel van deze tijd? Is het niet zoiets als de pruiken van de 18de eeuw, of het sigaren roken van heren en borduren van dames een eeuw later, leuk, alleen volstrekt uit de tijd?
Boeken en goede kranten zijn onmisbaar voor onze politieke cultuur. Niet alleen als tegengif tegen de oneliners van Twitter en de emotiegolven op andere sociale media, ook omdat in de literatuur ideeën ontwikkeld worden over hoe we met elkaar om kunnen gaan, en over identiteit. Onze eigen en die van anderen. Want de verbeelding oefenen maakt empathie mogelijk en maakt begrijpelijk dat anderen anders zijn en daardoor nog niet minder.
Iedereen kent de verleiding van de smartphone en hoe die je wegtrekt uit een tekst. Je een tijd op tekst concentreren en je dus vanuit eigen geestelijke activiteit op iets richten, is veel moeilijker geworden. Precies deze zowel geestelijke als lichamelijke oefening is nodig om niet de speelbal te worden van commerciële en politieke manipulatie die het zelfstandig denkende individu wegvaagt, en daarmee ons maatschappelijk functioneren in een levende democratie.
Volkskrant 10 september 2020 
Maarten Doorman
