Het rammelt al een tijdje in de naoorlogse orde die door de Verenigde Staten werd opgericht en beheerst. Het besluit van president Trump om de VS terug te trekken uit het klimaatakkoord van Parijs heeft het einde van die orde een stuk dichterbij gebracht.
Voor het eerst sinds De Gaulle heeft een Westerse leider, Angela Merkel, er openlijk blijk van gegeven dat zij geen vertrouwen meer heeft in het leiderschap van de VS. Dat juist een Duits regeringshoofd dit vindt is wrang, maar passend. Meer dan enig ander land heeft Duitsland de hulp van Amerika nodig gehad om weer overeind te komen als een beschaafde en vreedzame democratie.
Het prestige van de Amerikaanse democratie daalt bovendien dagelijks door de even potsierlijke als gevaarlijke acties van een president die het zelf niet zo nauw neemt met democratische normen. De getuigenis deze week van voormalig FBI-chef James Comey heeft daar verder blijk van gegeven. Een president die als een soort maffia-baas druk uitoefent op zijn eigen topambtenaren, is niet een man waar de rest van de wereld op aan kan.
Misschien moeten we het einde van de Pax Americana gelaten tegemoet zien. Geen enkel politiek systeem heeft het eeuwig leven. De internationale orde die onder de vleugels van de VS na 1945 is ontstaan, was essentieel toen Europa en Japan in puin lagen en de Koude Oorlog op gang kwam. (…)
Het leiderschap van de VS had vele mankementen, zoals onbesuisde oorlogen en te veel steun aan ongure regimes in naam van de oorlog tegen het oprukkende communisme, of nu het terrorisme. Maar het had ook voordelen. Nooit hebben landen in Europa en Oost-Azïe zo lang in welvaart en vrede geleefd als onder Amerikaanse bescherming na 1945.
Hopelijk brengt het einde van Pax Americana geen heftige militaire conflicten met zich mee (wat absoluut niet kan worden uitgesloten). Maar dan nog zullen we ons moeten voorbereiden op een tijd waarin we met weemoed terugkijken op het betrekkelijk goedaardige imperialisme uit Washington.
NRC 10 juni 2017 
Ian Buruma: Pax Americana nadert haar einde
