Niet emotioneel reageren wordt gezien als teken van beschaving, maar bij steeds meer mensen gaan de remmen los. Nederland is een borderlineland geworden, zegt hoogleraar forensische psychologie Corine de Ruiter.
‘Ik laat je door vijftig man verkrachten’, zegt Charlie tegen een medewerkster van Jeugdzorg. Uit een zaak bij politierechter, anno 2022. Eén voorbeeld uit het arsenaal aan bedreigingen dat Charlie, doorsnee man van middelbare leeftijd, afvuurt op iemand met wie hij een meningsverschil heeft over de omgang met zijn kinderen.
Corine de Ruiter is verbonden aan Maastricht University en mannen als Charlie komen voor in een studie die ze doet naar vechtscheidingen. In 2013 zei ze in een interview met De Limburger: we gaan in de richting van een borderlineland. ‘En nu zeg ik: we zijn er al. Ik zie het op zoveel fronten escaleren. Vroeger waren er niet zoveel vechtscheidingen. Normaliter, als er een regeling getroffen is, gaan mensen verder met hun leven. Dat kunnen deze mensen niet. Ze blijven vastzitten aan die ex. Er is een grote groep mensen die van een vechthuwelijk in een vechtscheiding belandt.’
Zelfbeheersing
Waar is de zelfbeheersing gebleven? Arie Dijkstra is hoogleraar sociale psychologie van Gezondheid en Ziekte aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘We hebben met z’n allen afgesproken om boosheid te reguleren’, memoreert hij. ‘Emotie-regulatie noemen we dat. Bij angst, bij seks, bij alle andere emoties zorgen we ervoor dat het gereguleerd is. (…) Maar op een of andere manier zijn de remmen los. Blijkbaar willen mensen zich niet meer inhouden. Dat krijg je in een situatie waarin de sociale normen aan het veranderen zijn.’
‘Naarmate er meer boosheid wordt geuit wordt het ook normaler. De rol van de sociale media hierin is enorm groot. Als je die drek ziet van wat mensen daar uiten, dan leer je dat dat normaal is. Het is een leerschool geworden: zo mag je praten, dat mag je elkaar toewensen.’ (…)
‘Wilders en die mensen van Forum voor Democratie zijn volksvertegenwoordigers die een bijzonder slecht voorbeeld geven. In Nederland is de geest uit de fles. En niemand lijkt meer een antwoord te hebben op de vraag hoe je die weer in de fles krijgt. De burger ziet hoe de hoogste controlerende macht zich gedraagt als een stel kleuters die elkaar aan het uitschelden zijn. Hoe moet je daar in godsnaam nog tegenop kijken? Het gevoel krijgen: daar zitten mensen die ik kan vertrouwen.’ (…)
Lees hier het hele artikel:
Paul van Gageldonk, Hoogleraar over korter wordend lontje Nederlanders: ’Borderlineland geworden’, in: Telegraaf 28 december 2022
