Is de mens nog speciaal voor God, als er een AI-superwezen komt? Die kwestie met betrekking tot een wezen, dat wordt gemaakt met behulp van kunstmatige intelligentie dat sterker en slimmer is dan de mens, legt Somajeh Ghaeminia voor aan religiewetenschapper en docent digital humanities en islam Yusuf Celik.
Uit het grote interview in dagblad Trouw lezen we een paar stukjes mee:
Yusuf Celik: ‘Wetenschappers doen nieuwe ontdekkingen dankzij articial intelligence (AI). Die versterken op hun beurt weer de kunstmatige intelligentie. Zo kunnen we in potentie eindigen bij een superintelligentie. Ik vind dat we er uit voorzorg beter goed over kunnen nadenken. Want stel dat die superintelligentie zich aandient, waarin onderscheidt de mens zich dan nog? Ik wil hierover een debat op gang brengen vanuit theologisch perspectief, binnen de islamitische gemeenschap.’
Waar begin je dan?
‘Bij het scheppingsverhaal in de islam. Daarin spelen engelen en demonen een belangrijke rol. Hoewel de engelen perfecte wezens zijn, koos God ervoor om de feilbare mens te scheppen. Waarom deed hij dat? Volgens de traditionele islamitische leer is de mens heel bijzonder, om twee redenen: Hij heeft de meeste kennis en bedrijft wetenschap, en de mens draagt verantwoordelijkheid.’
‘Het Arabische woord khalif drukt dat uit. Het wordt vaak vertaald als ‘rentmeester’ of ‘beheerder’, als een soort manager van de aarde, iemand die alles overziet. Mensen zijn kortom de allerslimsten en de allersterksten op aarde.’
De superintelligentie gaat de mens dus inhalen. Hoe verhoudt zo’n superwezen zich tot de Schepper?’
Daarvoor moeten we eerst terug naar onze verhouding met God de Schepper. De islamitisch theoloog, filosoof en mysticus Ibn Arabi (1165-1240) noemt de mens ‘onthuller van God’. God is niet alleen almachtig maar ook barmhartig, vergevingsgezind en wijs. De mens heeft de capaciteit om die goddelijke rijkdom te ontvangen en uit te dragen, omdat deze is geschapen naar het beeld van God.’
‘Entiteiten die nooit de fout ingaan, zoals een engel of een steen, kunnen Gods vergevingsgezindheid nooit erkennen of zien. Die hoeven geen beroep te doen op God, want een engel maakt geen fouten. De superintelligentie doet daar ook geen beroep op. Want die is onfeilbaar. De mens is in staat de goddelijke deugden te imiteren. Dat zie ik de superintelligentie niet doen.’
‘Wil kunstmatige intelligentie die deugden beoefenen, dan moet het leren terughoudend te zijn. Maar een terughoudend en gebrekkig wezen is niet wat we aan het creëren zijn. Al die miljarden die op dit moment in Silicon Valley worden geïnvesteerd in kunstmatige intelligentie, gaan niet naar iets dat fouten begaat, dat barmhartig kan zijn en kwetsbaar.’
Somajeh Ghaeminia: Is de mens nog speciaal voor God, als er een AI-superwezen komt?, in: Trouw 6 september 2023
